Երազիկ Գրիգորյանը մասնագիտությամբ բանասեր է: 90-ականներին խմբագրել է Հայաստանի Հանրապետության առաջին անկախ թերթը՝ «Անկախությունը»: Օրեցօր բազմապատկվող տպագրական տիրաժի ու նորացվող համակարգչային տեխնոլոգիայի կիրառման շնորհիվ աճեց թերթի հեղինակությունը: Այլ թերթերում նույնպես լրագրողական աշխատանք կատարելուց հետո Երազիկ Գրիգորյանը կտրուկ շրջադարձ է կատարել դեպի... ՄԱՆՈՒԿՆԵՐԻ անհավանական ու զարմանահրաշ աշխարհը: 
Այժմ Երազիկ Գրիգորյանն աշխատում է Լեզվի կոմիտեում: Նաև «Շողակաթ» հեռուստաընկերության մանկական հաղորդումների սցենարիստն է («Հին ու նոր հեքիաթներ», «Ինչն ինչոց է ըստ Պիստակի» հաղորդաշարեր): Նա մանուկների սիրելի «Գնա ապրիր հեքիաթում» ժողովածուի հեղինակն է: Երազիկ Գրիգորյանի երկրորդ՝ «Ձերդ գերազանցություն վատ կախարդ պառավ» գիրքը, Հայ գրքի կենտրոնի և «Օրանժ» ընկերության կազմակերպած գրական մրցույթում հաղթել է «Լավագույն հեքիաթ» և «Ժողովրդական ընտրություն» անվանակարգերում: Մանկապատանեկան գրքի միջազգային կոմիտեն (IBBY) նույնպես բարձր է գնահատել այդ ժողովածուն: Այն լավագույն մանկական ստեղծագործություններին տրվող պատվո կոչման է արժանացել, պահվում է Մյունխենի Միջազգային պատանեկան գրադարանում, Բազելում, թարգմանաբար տարածվում աշխարհի մի քանի երկրներում: 
«7 գույն» մանկապատանեկան պատմվածքների ժողովածուում տեղ գտած «Դինոզավրի համաստեղություն» պատմվածքը հեղինակին հուշեց ստեղծել «Չտեսնված դինոզավրը» հեքիաթների ժողովածուն, որը նույնպես շատ սիրվեց ընթերցողի կողմից: 
Երազիկ Գրիգորյանի հավատամքը մանուկներին ուրախություն պարգևելն է, նրանց հետ ազնվորեն հաղորդակցվելն ու բարություն սերմանելը: Անվանի մանկագիրն անկեղծ է երեխաների հետ, սիրում և սիրվում է նրանց կողմից: Այսօր «Նիդերլանդական օրագրին» բախտ է վիճակվել առաջին անգամ իր ընթերցողներին ներկայացնել Երազիկ Գրիգորյանի երկու նոր հեքիաթները: Անպայման այն կարդացե՛ք ձեր փոքրիկների համար: Բարության այս երկու կաթիլը հաստատ դուր կգա ձեր փոքրիկներին, նրանց դրական լիցքեր կտա, և ամենակարևորը՝ կձևավորելով գեղագիտական ճաշակ: 
Հետևե՛ք նաև «Նիդերլանդական օրագրի»  մյուս էջերին՝ Երազիկ Գրիգորյանի  հեքիաթները կարդալու համար:

_____________________________________________________

ՕԴԱՊԱՐՈՒԿՆ ՈՒ ԿԱՉԱՂԱԿԸ 

ՉԱՐԱՃՃԻ ԳՆԱՑՔԸ

ՄԿՐԱՏԸ

Նկար՝ Նառա Մուրադյանի

 

Կար-չկար, սուր ու փայլուն ոտքերով, մեծ ու կլոր աչքերով մի ժիր մկրատ կար: Առավոտից երեկո վարսավիրի ձեռքի տակ աշխատում էր մկրատը, իսկ երեկոյից մինչև առավոտ հանգստանում էր վարսավիրի դարակում:  

Դե, չէր կարելի ասել, թե մկրատի կյանքը լավ էր դասավորվել: Վարսավիրը նրան անընդհատ նույն բանն էր անել տալիս. ամբողջ օրը չը'խկ, հա, չը'խկ, չը'խկ, հա, չը'խկ` մազ էր կտրում մկրատը: Դեռ շնորհակալությունն էլ ոչ թե իրեն էին հայտնում, այլ վարսավիրին:     

Մի օր էլ վարպետը, մտքերով ընկած, մոռանում է մկրատը դարակը դնել, թողնում է սեղանի վրա, փակում է վարսավիրանոցի դուռն ու գնում: Մկրատի համար տարբերություն չկար, թե որտեղ կքնի: Բայց երբ առավոտյան արթնանում է ու տեսնում է, որ իր մութ դարակում չէ, մտքով մի բան է անցնում. որոշում է մինչև վարպետի աշխատանքի գալը վարսավիրանոցից փախչել: Ի՞նչ կա որ: Զույգ աչքեր ունի, սուր ոտքեր ունի, այնքան գլուխ է տեսել, որ մի քիչ էլ խելք ունի: Մնում էր միայն, որ ոտքերն արագ շարժի, քանի դեռ վարսավիրը չի եկել ու չը'խկ, հա, չը'խկ` էլի նույն բանը, չը'խկ, հա, չը'խկ` դարձյալ նույն բանը:   

Ու մեր ժիր մկրատը իր փայլուն ոտիկները շարժելով սեղանից իջնում է ցած, իջնում, մոտենում է վարսավիրանոցի դռանը: Դուռը փակ էր: Բայց դե մկրատը հնար գտնել գիտեր: Պառկում է գետնին ու ոտիկները շարժելով կամաց-կամաց, կամաց-կամաց դուրս է գալիս դռան տակից: Դուրս է գալիս ու` այ քեզ հրաշք. ի~նչ լավ բան է ազատությունը: Պառկած տեղից վեր է կենում, կանգնում է մկրատը ու քանի որ կտրելու գործը լավ գիտեր, գնում է` ուր աչքը կտրի:   

Փողոցն անցնում է մկրատը, իր մեծ ու կլոր աչերով նայում, մի երկար ճանապարհ է  տեսնում: Ոտքերը` աջ, ձախ, աջ, ձախ` սկսում է քայլել չխկչխկանը: Բայց մկրատի ոտքերը` կարճ, ճանապարհը` երկար: Ո՞նց պիտի անցներ: Տխրում է մկրատը, բայց դե հո ինքն իր հույսը չէ՞ր կտրի: Ու մկրատն էլի հնար է գտնում: Խոր շունչ է քաշում մեր կտրելու վարպետը ու` չը'խկ, չը'խկ, արագ-արագ կտրում-անցնում է երկար ճանապարհը: 

Չը'խկ, չը'խկ` գնում է մկրատը մի նեղ փողոցով ու տեսնում է` մի փոքրիկ շնիկ պատի տակ նստած վնգստում է ու թաթը լիզում: Մկրատը խղճում է շնիկին ու, չը'խկ, չը'խկ, կտրում է նրա թաթի ցավը: Հետո էլ մի պստիկ չը'խկ, ու կտրվում է շնիկի վնգստոցը: Ուրախանում է մկրատը ու ոտիկները փայլեցնելով շարունակում է իր ճանապարհը:      

Ա'ջ, ձա'խ, ա'ջ, ձա'խ` գնում, գնում է մկրատը, գնում-հասնում է առվին: Առվի ջուրը վարարել էր, ու մկրատը վախենում է մյուս ափն անցնել: Բայց դե մեր մկրատը, որ իսկական կտրելու վարպետ էր, մի երկու չը'խկ է անում ու կտրում է առվի ջուրը: Առվի ջուրը կտրում, ցամաք հունով անցնում է, գնում:    

  Գնում է մկրատը, հասնում է դաշտին: Դաշտում բարձր խոտ էր աճել: Հողի մազերը շատ էին երկարել: Մկրատն իր վարսավիրանոցն է հիշում ու սկսում է հավասար, սիրուն կտրել խոտը: Չը'խկ, չը'խկ, կտրում է ու իր համար ճանապարհ բացում, ճանապարհը բացում ու դաշտի միջով գնում է, անցնում:   

Գնում է մկրատը, չը'խկ, չը'խկ, գնում-գնում, իր մեծ ու կլոր աչքերով նայում է ու մի տուն է տեսնում: Մկրատը մոտենում է, ուզում է ներս մտնել: Տան դուռը փակ էր: Բայց դե մեր մկրատն արդեն դռան տակից անցնելու վարպետ էր: Պառկում է մկրատը գետնին ու ոտիկները շարժելով կամաց-կամաց, կամաց-կամաց ներս է մտնում դռան տակից: Տես, է~. տունը ամենևին նման չէր վարսավիրանոցին: Մկրատը դրսում մի քիչ սառել էր, իսկ տանը տաք վառարան էր վառվում: Վառարանի մոտ տատիկը նստած` թոռների համար գուլպա էր գործում ու հեքիաթ պատմում: Մկրատը շատ կամաց, չը~խկ…, չը~խկ…, մոտենում է նրանց: Հետո խելոք նստում է թոռների կողքին ու լսում է տատի հեքիաթը: Տատի հեքիաթը մկրատին շատ է դուր գալիս: Լսում է, լսում, բայց ախր մեր մկրատը շատ ժիր էր: Տեղը տիտիկ չէր տա: Անընդհատ պիտի չխկչխկար ու մի բան կտրեր: 

Պատմում է տատիկը հեքիաթը, պատմում, հասնում է ամենահետաքրքիր տեղին, բայց մեկ էլ հենց այդ պահին… հենց այդ պահին մկրատը, չը'խկ, կտրում է տատի մտքի թելը ու տատի հեքիաթը կիսատ է մնում: Տատի հեքիաթը կիսատ է մնում, իսկ մեր հեքիաթն, ահա, ավարտվում է:   

Երկնքից երեք խնձոր է ընկնում: Տատը խնձորները թոռներին է բաժանում, իսկ մկրատը… մկրատն էլ իրեն է պահում:  

 

 

ԵՐԵՔ ՓՈՔՐ ՔԱՅԼ, ԵՐԿՈՒ ՄԵԾ ՔԱՅԼ

 

Նկար՝ Մայա Պետրոսյանի

 

Դիպլոդո անունով դինոզավրը բացատում պարի էր գնում: Դինոզավրենց պարի դասատուն երկու ոտքից կաղ էր: Նրա սաներից միայն Դիպլոդոն էր պարի շարժումնեը ճիշտ անում: Մյուսները նույնությամբ կրկնում էին դասատուի ցույց տված ձևով: 

-Երե՛ք, չո՛րս, գնացի՜նք…,-ամեն պարապմունքին դասատուն իր սաներին տասներկու անգամ կրկնել էր տալիս պարը:- Երեք փոքր քայլ, երկու մեծ քայլ, առջևի թաթերը բարձրացնում ենք գլխից վերև, ծա՛փ, տեղում կիսապտույտ… ապրե՜ք… թաթերն իջեցնում ենք, երեք փոքր քայլ, երկու մեծ քայլ: Վե՛րջ: Նորից ենք սկսում: Մարմինը ձիգ, քայլերը գեղեցիկ: Երե՛ք, չո՛րս, գնացի՜նք…   

Ամեն անգամ «մարմինը ձիգ, քայլը գեղեցիկ» հրահանգի ժամանակ Դիպլոդոն սպասում էր, որ պարի դասատուն իրեն օրինակ կբերի, մյուսներն էլ կնայեն ու իրենց քայլերը ճիշտ կանեն: Բայց դասատուն այդ մասին ոչինչ չէր ասում: Իսկ պարապմունքից հետո նա միշտ ասում էր դինոզավրին. 

-Դու շատ պիտի աշխատես, Դիպլոդո: Բնությունից օժտված լինելը քիչ է:   

-Բնությունի՞ց,-հարցնում էր Դիպլոդոն: Նա ոչ մի կերպ չէր հասկանում, թե իրենց պարի բացատը, բացատը բոլորած ծառերը, ներքևում հոսող գետն ու բլրաձորակային անհարթություններն ինչ կապ ունեն իր պարելու հետ: Բայց ամեն անգամ դինոզավրի հարցին պատասխանելու փոխարեն պարի դասատուն կիսագաղտնի շշնջում էր.

-Պոչդ որ չլիներ, է՜, աշխարհում քեզ նման պարող չէր լինի:

Ասում էր դինոզավրենց պարի դասատուն ու գնում էր երկու ոտքից կաղալու:

-Պո՞չս,- հարցնում էր դինոզավրը` արդեն գնացած պարի դասատուին:   

Իհարկե, չի կարելի ասել, թե դինոզավր Դիպլոդոյի պոչը պարելիս չէր խանգարում: Բայց դա ի՞նչ պատճառ էր, որ Դիպլոդոյի պոչը չլիներ: Պոչով, թե անպոչ` աշխարհում Դիպլոդոյի նման պարող չկար, որովհետև մյուս բոլոր պարողները նույնությամբ կրկնում էին դասատուի շարժումները:   

Պարապմունքից հետո Դիպլոդոն իր պարի դասատուի ասածն էր անում` շատ էր աշխատում: Կրկնում ու կրկնում էր պարային շարժումները: Տասներկու անգամ: Հետո էլի տասներկու անգամ: Չէ՞ որ շուտով իրենց պարի խումբը համերգ էր տալու: Ովքեր ասես, որ չէին գալու: Պարի դասատուն այդ համերգի մասին ասում էր «շատ պատասխանատու համերգ»:  

Մի քանի պարապմունք անց կենդանիներն ամեն տեղից հավաքվել էին բացատում` պարի խմբին դիտելու: Օձը, դեռ համերգը չսկսած` ֆշշացնում էր, կոկորդիլոսը, դեռ համերգը չսկսած` հուզվել, լաց էր լինում: Կրիան էլ, դեռ համերգը չսկսած` բոլորին ասում էր. «Դե, վերջապես մի տեղ գտեք, նստեք: Բան չի երևում»: 

Իսկ պարի խումբը լարված-կանգնած էր պարի բացատի եզրով շուրջպար բռնած մեծ-մեծ ծառերի հետևում: Դասատուն երկու ոտքից կաղալով վազվզում էր ու խորհուրդներ տալիս իր սաներին.

-Մարմինը ձիգ, քայլերը գեղեցիկ: Երե՛ք, չո՛րս, գնացի՜ք…

 Եվ ահա խումբը պարային շարժումներ անելով մտավ բացատ: Դիպլոդոն իր անտեղի կաղացող ընկերների համար շատ էր անհանգստանում, բայց հույս ուներ, որ հավաքվածներն առանձնապես չեն նկատի: Ու կարծես այդպես էլ եղավ: Ամեն ինչ շատ լավ էր ընթանում: Դասատուն մի մեծ թփի հետևից կիսաձայն հուշում, հրահանգներ էր տալիս. 

-Երեք փոքր քա՛յլ, երկու մեծ քա՛յլ, առջևի թաթերը բարձրացնում ենք գլխից վերև, ծա՛փ… տեղում կիսապտո՛ւյտ… 

Ու կիսապտույտ տված պարի խումբը մեջքով դեպի հանդիսատեսը շրջված` շարունակում էր պարել ու շարժել` ով պոչ ուներ` պոչը, ով պոչ չուներ` պոչի տեղը: 

Մեկ էլ մի ահավոր աղմուկ բարձրացավ: Դիպլոդոն կեսից հասկացավ, որ նստածները ոչ թե հիացած բղավում, այլ ծիծաղից մեռնում են: Ինչ ուզում ես ասա, երկու ոտքից կաղալով կիսապտույտ անելն, իրոք, շատ ծիծաղելի է: Խումբը մի անգամ էլ տեղում կիսապտույտ արեց, դեմքով շրջվեց դեպի հանդիսատեսը, ու Դիպլոդոն նայեց քահ-քահ ծիծաղողներին: Բայց նրանք կարծես ինչ-որ պոչի վրա էին ծիծաղում… Դա ինչ-որ պոչ չէր: Դիպլոդոյի պոչն էր: Որը գուցե պարելիս մի քիչ խանգարում էր, բայց Դիպլոդոյի՛ն էր խանգարում:  

Խումբը շարունակում էր երկու ոտքից կաղալով պարել: Բայց Դիպլոդոյի` հետևում մնացած պոչը հանդիսատեսին հանգիստ չէր տալիս: Ծիծաղում ու ծիծաղում էին: Ահա և քեզ` շատ պատասխանատու համերգ: Դիպլոդոն թողեց պարելը, շրջվեց, նայեց իր պոչին, նայեց պարողներին, նայեց ծիծաղողներին, ինչ-որ անհասկանալի բաներ քրթմնջաց, պոչը քաշեց ու գնաց: Բնությունից օժտված Դիպլոդոն երեք փոքր քայլ, երկու մեծ քայլ անելով գնաց բլուրների կողմը: Դա բոլո՛րը տեսան: Բայց դինոզավր Դիպլոդոյին էլ երբեք ոչ ոք չտեսավ:    

Եր-բե՛ք: